Ipagdidiriwang ng mga Pilipinong migrante ngayong Linggo ang kapistahan ng Banal na Batang Jesus o Señor Santo Niño de Cebu.
Ang pista — kilala bilang Fiesta Señor, sa ika-19 ng Enero ngayong taon — minsan ay tinatawag ring Sinulog kagaya ng pagsayaw upang magbigay-pugay sa imahe ng Batang Jesus sa lungsod ng Cebu, na unang naging punong lungsod ng Pilipinas.
Sa huling mga dekada, lumalaganap na sa buong mundo ang kapistahan, kasabay ng mga Pilipinong nangingibang-bansa.
Ang imahe ng Santo Niño ay mahigit na 500 taong gulang at galing sa Flanders. Ito ay nakalagay sa loob ng isang kapilyang marmol sa Basilica Minore del Santo Niño. Mga prayleng Agustino ang namamahala sa basilica na tinawag ni San Paulo VI na “ina at ulo o bukal ng bawat isa sa iba pang mga simbahan sa Kapuluan ng Pilipinas.”
Inutos ni Papa Pablo ang pagkorona sa imahe, na nangyari noong ika-28 ng Abril 1965, bahagi ng paggunita ng ika-400 taon mula noong dumating ang Kristianismo sa Pilipinas. Ang hakbang na ito ay siyang nagbigay sa bansa ng kanyang nag-iisang imahe ni Kristo na kinoronahan ng Santo Papa.
Ang pinakamahalagang bahagi ng Fiesta Señor, isang natatanging pagdiriwang sa kalendaryong liturhikal ng bansa, ay ang ikatlong Linggo ng Enero kung kailan inaasahan ng mga otoridad ang pagdagsa ng limang milyong tao sa lungsod ng Cebu.
Ang kapistahan ng Santo Niño ay pinangungunahan rin ng mga Pilipino sa iba pang sulok ng sanlibutan.
Sa Simbahan ni San Benito sa Auckland, New Zealand, isasagawa ng mga deboto ng Santo Niño ang pista sa ika-19 ng Enero, sa ika-31 pagdiriwang sa lungsod.
Sa Inglatera, ang ika-16 na taunang pagdiriwang ay idinaos noong ika-11 ng Enero, bahagi ng kalahating araw ng iba’t-ibang kaganapan kasali ang Misa sa Katedral ni San Jorge sa Southwark. Sa parehong araw iginanap ang ika-9 na pista sa Simbahang Katolika ni San Roberto sa San Bruno, California.
Magbibigay-pugay kay Santo Niño ang mga Katoliko sa Singapore sa mga Simbahan ng Espirito Santo at Divine Mercy ngayong ika-26 ng Enero. Gaganapin ang mga Misa para sa pista sa Katedral ni San Jose sa Abu Dhabi at Simbahang Katolika ni Santa Maria sa Al Ain.
Sa Portugal, ang mismong Patriarka ng Lisboa, si Rui Valerio ang mangunguna sa Misa ngayong ika-19 ng Enero sa makasaysayang Estrela Basilica ng lungsod.
Ang Santo Niño de Cebu ay kumakatawan kay Jesus bilang batang may puting kasuotan na sumisimbolo sa kanyang Muling Pagkabuhay at pulang kapa na pagpapaalaala sa kanyang Mahal na Dugo. Ang imahe ay may korona na tumutukoy sa paghahari ni Jesus sa buong daigdig. May baston sa kanan at globong may Krus sa kaliwang kamay na nangangahulugang makapangyarihan si Jesus.
Taong 2015 nang bumisita sa Pilipinas sa kapanahunan ng Fiesta Señor nang binigyang-diin ni Papa Francisco sa isang homilya ang kahalagahan ng imahe.
“Ang Santo Niño ay patuloy na nagpapahayag sa atin na ang liwanag ng grasya ng Diyos ay sumisikat sa mundong nanatili sa kadiliman,” sabi ng papa.
“Pinapaalalahanan rin tayo ng Santo Niño sa ating bokasyon na palaganapin ang paghahari ni Kristo sa buong sanlibutan.”
May 85 milyong Katoliko sa Pilipinas, ang pangatlong pinakamalaki kasunod ng mga populasyong Katolika ng Brazil at Mexico. Humigit-kumulang 15 milyong Pilipino ang nakatira sa labas ng bansa.
May imahe ng Santo Niño ang halos lahat ng pamilya sa bansa at kadalasan ay nagdadala ng munting imahe ang miyembrong bumabiyahe kaya’t hindi nakakagulat na ipinapakikilala ng mga Pilipino ang Santo Niño saan man ang kanilang pinupuntahan.
Dumalo si Br. Vincentius Teguh Samudra, OP, isang 22 na taong gulang na prayle mula Indonesia at apat ng kanyang mga kapatid Dominikano sa isang Misa bilang paghahanda sa ika-460 na pista sa Cebu.
Sinabi niya sa The Pillar na ang pagdedebosyon sa Santo Niño ay nakapagpapalago sa kaniyang pananampalataya.
“Hinding-hind ko makalilimutan tungkol dito ang ramdam na kagalakan,” he said. “Sa gitna ng lahat ng debosyon na aking nakasalamuha sa Pilipinas — halimbawa, Manaoag, La Naval, at Nazareno — ang debosyon sa Santo Niño ang siyang may napakamaligayang kalooban samantalang yung iba nama’y napakataimtim.”
Ang Manaoag at La Naval ay mga popular na debosyon sa Ina ng Santo Rosaryo samantalang ang Nuestro Padre Jesús Nazareno ay nakatuon sa isang itim na imahe ni Kristo na pasan ang kanyang Krus. Ang imaheng ito ay umaakit sa hanggang 10 milyong deboto sa panahong ipinuprusisyon ito sa mga lansangan ng Maynila bawat ika-9 ng Enero.
Ang mga Misang inihahandog sa Cebu ng mga lokal at bisitang pari at obispo sa loob ng siyam na araw bago ang bisperas ng Fiesta Señor ay ang mga sandaling inaawit ang kantang “Gozos ni Señor Santo Niño”.
Binabalik-tanaw ng awiting ito ang kwento ng pagdating sa Pilipinas ng imahe at Kristiyanismo. Kumakaway-kaway ang mga deboto habang kinakanta ang koro, kampanteng pagsusumamo sa Diyos na kaawaan niya ang kanyang sambayanan.
Bawat araw, ang huling Misa ay agad na sinusundan ng pagsasayaw ng Sinulog. Sa panahong ito, isinisigaw ng mga deboto ang “Pit Señor” — isang dasal ng pagsisisi, pagsamba, pagpapasalamat, at pagpaalam ng kahilingan alang-alang sa iba’t-ibang pangangailangan ng sangkatauhan. Mga pari at relihiyoso ang mga nangunguna sa pagsayaw habang mga layko ang nangunguna sa pagdarasal.
“At iyan mismo ang dahilan na malaki ang naging impresyon ng pistang ito sa akin,” ayon kay Br. Vincentius, “dahil nararamdaman ko ang kaligayahan sa pakikiisa sa pista kahit na sa nobena lang ako nakilahok. Ito ay totoong pista.”
Sa bisperas ng pista, pagkatapos ng prusisyon sa dagat sa gitna ng mga pulo ng Mactan at Cebu, Misa kung saan isinasadula ang unang binyag sa Pilipinas, prusisyon, at Misa ng bisperas na sinasalihan ng hanggang 3 milyong tao, isang obispo ang namumuno sa pagsayaw.
Ang sayaw ay tumatagal ng isang oras, sa ilalim ng mga makukulay na paputok at hinahaloan ng mga dasal na karaniwang iniaalay sa Banal na Bata at kanyang Lubos na Banal na Ngalan bawat Biyernes sa basilika.
Sa Linggo ng pista, sa pagsilang ng araw, iniaalay ni Jose Palma, arsobispo ng Cebu ang isang Misa habang mga obispong galing sa iba’t ibang panig ng Pilipinas ay namumuno sa mga Misa sa buong maghapon at sa gabi.
Sa pinakamahalagang mga kalye ng lungsod, isinasagawa ang Sinulog ng iba’t ibang tropa ng mananayaw, bahagi ng paligsahan na organisado ng gobyerno at pribadong sektor.
Habang pinalalim ng Santo Niño de Cebu ang paniniwala ni Br. Vincentius, hinila ng Banal na Bata si Anders Moberg, isang 61 taong gulang nga mamamayan ng Sweden papasok sa Simbahang Katolika.
Noong 2013, nakilala ni Moberg ang babae na kanyang mapapangasawa, si Jucell Marie. Isang Pilipinang nursing assistant, siya ay galing sa Cebu at lumipat sa Sweden. Mga nag-iisang magulang ang dalawa na di nagtagal ay naging magkasintahan. Sa paglipas ng panahon, nagpahayag ng kagustuhang magpakasal sa huwes si Moberg.
Tinanggihan siya ni Jucell na naniniwalang ang kasal ay isang sakramento na dapat may basbas ng simbahan. Ngunit nagsimula ring magdasal sa Santo Niño si Jucell upang kusang loob na pumasok sa Simbahang Katolika si Moberg.
Pagkatapos ng 10 taon, muling nag-aanya ng kasalan si Moberg, sa simbahan na. Bilang paghahanda, pumunta ang dalawa sa isang pari na nagsabing pwede niya silang ipakasal dahil Kristiyano silang dalawa.
Sa sandaling ito, saglit na pinahinto ni Moberg ang pari.
“Sinabihan niya siya na balak niyang maging Katoliko bago kami magpakasal,” sabi ni Jucell, 38, sa The Pillar.
“Tinanong siya ng pari kung ito ay talagang kanyang kalooban o napipilitan lang siyang maging Katoliko dahil sa akin. Sinabi ni Anders sa pari na gusto niyang pumasok sa Simbahan ‘dahil ito ang tamang gawin.’”
Nang marinig ito ni Jucell, sabi niya bigla siyang umiyak dahil sobra siyang nasiyahan.
Pumasok si Moberg sa isang programa upang maging miyembro ng Simbahang Katolika at tinanggap sa pamamagitan ng unang pagkumpisal, Banal na Komunyon at pagkumpirma noong March 31, 2023. Sa ika-15 ng Abril, ikinasal ang magkasintahan sa Parokya ni San Lars sa Uppsala.
Ngayon, sila at ang kanilang mga anak ay karaniwang sabay-sabay na nagdarasal kasama ang kanilang imahe ng Santo Niño. Regular rin silang nagsisimba sa Simbahang Katolika ni San Ilian sa Enköping.
Samantala, sa punong lungsod ng Portugal, ang Lisboa, matagal nang tumutulong sa pag-oorganisa ng Fiesta Señor si Lani Cuyos Yu, pangulo ng Samahan ng mga Pilipino sa Portugal.
Nagmula sa Cebu, sinabi niya sa The Pillar na inilagay niya sa kanyang sala ang kanyang mga imahe ng Santo Niño at Mahal na Birhen upang hindi niya makakalimutang makipag-usap sa Diyos katulad ng ginagawa niya sa kanyang mga kaibigan, lalong-lalo na sa simula ng bawat araw.
Inilunsad ng mga Pilipino sa Portugal ang pagidriwang ng Fiesta Señor noong mga unang taon ng dekada 2010 sa pamamagitan ng simpleng pag-alay ng mga dasal sa nobenaryo at Misa sa araw ng pista sa Simbahan ng Banal na Katawan o Corpo Santo sa lungsod.
Lumipat ang debosyon sa Santo Niño de Cebu habang palipat-lipat ng sentro ang mga Pilipinong Katoliko sa Lisboa – mula sa Corpo Santo, bahay ng Society of the Divine Word hanggang sa Simbahan ng Magdalena na ngayon ay parokya ng mga Katolikong nagsasalita ng Ingles sa patriarkado.
Nag-alay ang dating Patriarka ng Lisboa, Kardinal Manuel Clemente ng Misa sa pista ng Santo Niño sa Estrela Basilica ng Lisboa, at ang mga Pilipinong nakasuot ng makukulay na damit ay nagsimulang sumayaw ng Sinulog sa labas ng simbahan.
Sinabi ni Yu na tinulongan ng Santo Niño ang mga Pilipino at mga Portuges na magkabuklod-buklod.
“Pag sinabi namin sa kanila na ang Santo Niño ay galing sa Portugal, nakikita nila ang pagkakakompleto ng biyahe ng imahe,” sabi niya. “Pinahahalagaan rin nila ang ating pagdiriwang sa harap ng lumiliit na pampublikong papel ng Simbahan.”
“Nakikita ng mga paring Portuges ang kahalagahan ng debosyon tungo sa isang lipunan na malakas ang paniniwala. Sila ay masayang sumasali sa amin bilang komunidad kung saan may malaking tungkulin ang pari.”
Ayon kay Cuyos, 53, siya ay may kahilingan sa Santo Niño para sa kabataang Pilipino sa Portugal na naninirahan sa isang lubos na sekular na kontinente.
“Naway sumandal sila sa kautusan na magmahalan sa isa’t-isa dahil habang nakasandal sila dito, sila ay nasa tamang landas,” Yu said. “Kung mamahalin at paglilingkuran nila ang tao, sila ay nagiging tulad ni Kristo.”
Ang Portuges na marinero na si Fernando Magallanes (Fernão de Magalhães) at mga misyonero sa pamumuno ng Español na si Fr. Pedro de Valderrama, na bumiyahe sa ilalim ng kapangyarihan ng España ang nagdala ng imahe na ngayon ay kilala bilang Santo Niño de Cebu sa Pilipinas noong 1521.
Ang estatuwang ito ay ibinigay bilang regalo sa binyag kay Reyna Humahay, na tumanggap sa Kristiyanong pangalan na Juana sa ika-14 ng Abril noong taong iyon. Ang kanyang asawa, si Haring Humabon ay tumanggap sa ngalang Carlos at busto ni Jesus na may koronang tinik.
Bilang selebrasyon, ang mga Cebuanong tumanggap sa binyag ay sumayaw para sa Batang Jesus. Ang sayaw na ito, na nagpapaalaala sa dalos ng tubig-sapa ay tinawag na “sinug” o “sinulog,” mga Cebuanong salita na ibig sabihin ay “katulad ng dalos ng tubig.”
Mga komplikasyon sa lokal na politika at galit sa mga manlulupig mula sa Europa ang nagbantang bumura sa debosyon sa Santo Niño. Napatay si Magallanes sa labanan sa pulo ng Mactan, ang natira sa kanyang kompaniya ay umalis at maraming katutubo ang tumiwalag sa paniniwalang Kristiyano.
Paglipas ng ilang taon, isa pang Español na ekspedisyon ang dumating, pinamumunuan ni Miguel Lopez de Legazpi kasama ang mga prayleng Agustino upang palaganapin ng husto ang Kristiyanismo at palakasin ang kontrol ng España sa Pilipinas.
Noong ika-28 ng Abril 1565, sa loob ng isang kubo sa sunog na kapitbahayan ng Cebu sa panahong iyon, nakita ni Juan Camus, isa sa mga marinero ni Legazpi, ang imahe ng Santo Niño na dati nang tinanggap ni Reyna Juana.
Dinala sa prusisyon ang imahe tungo sa barong-barong na simbahan. Ang pangyayaring iyon ay kilala bilang unang Fiesta Señor.
Upang maiwasang mabangga sa Pasko ng Muling Pagkabuhay, ang pista, na dating isinasagawa sa Abril ay inilipat sa Enero, ang buwan ng Lubos na Banal na Ngalan ni Jesus. (Ang pormal na pangalan ng Artsidiyosesis ng Cebu at Artsidiyosesis ng Lubos na Banal na Ngalan ni Jesus sa Cebu).
Sa taong ito, ang ika-504 mula nang dumating ang Santo Niño at ika-460 mula nang ito ay makitang muli, sinubaybaybayan ng The Pillar ang pambungad ng Fiesta Señor sa Cebu: ang tradisyonal na pagpenitensya sa prusisyon na tinatawag na Walk with Jesus at isinagawa sa dilim bago ang bukang liwayway.
Nagmistulang sapa ng mga kandilang sinindihan ng madla, na umabot sa 160,000 tao ang pumalibot sa carroza ng Santo Niño na puno ng bulaklak habang ito ay tila inaanod papunta sa basilika. Ang mga sumali ay nagrosaryo at kumanta ng mga awitin para sa Banal na Bata na ang pista sa kasalukuyang taon ng Katolikong jubileo ay may temang: “Santo Niño: Pag-asa ng Simbahang Naglalakbay.”
Ang imahe ay binuhat ng mga prayle sa pamumuno ng rektor ng basilika na si Fr. Andres Rivera, Jr., tungo sa isang pinalamutiang sulok sa santuwaryo sa labas ng simbahan, sa gitna ng dagundong ng mga kampana, pag-uusok ng insenso, madamdaming pag-awit, pagkaway ng mga kamay, at pagsigaw ng “Viva, Santo Niño” (“Long live the Holy Child”)” at “Pit Señor!”
Sa Misa kasunod ng paglagay ng Santo Niño sa trono nito — unang Misa sa lampas 100 sa mga araw ng nobena at pista — nagbigay mensahe si Rivera.
“Totoo nga, ang Santo Niño mismo ang tanging pag-asa ng mga tao, hindi ang mga bagay na nakapagpasabi sa atin na tayo ay sinisuwerte kung ating matanggap mula sa kanya, hindi ang mga paring nakatayo sa inyong harapan, at lalong-lalo nang hindi ang mga taong nakasampay ang mga ngumingiting mukha sa ating mga lansangan,” sabi sa Cebuano ni Rivera na tinutukoy ang mga mukha sa mga materyales ng pangangampanya nitong taon ng halalan sa Pilipinas.
“Ang mga pantawag-pansin na minsan mahigpit nating hinahawakan ay may hangganan at maglalaho,” sabi niya. “Ang salita ng tao ay matamis sa pandinig ngunit sa paglipas ng panahon ay tulad ng mga ulap na nawawala, natatangay ng mga labing nagsisinungaling.”
“Ang Diyos ang ating tanging pag-asa dahil hindi niya ipinapako ang kaniyang mga pangako. Pinangako niya ang kaligtasan sa isang sambayanang natalo at ibinigay ang kanyang bugtong Anak upang ang sinumang naniniwala sa kanya ay hindi mamamatay bagkos makatatanggap ng buhay na walang hanggan.”
“Ito ay natupad sa ating kasaysayan at ang dahilan na tayo ay nagsasama-sama ngayong umaga sa pagpapasalamat sa kaniya,” Rivera said.
“Ang Santo Niño ang imahe ng dakilang pagmamahal ng Diyos na dumating sa Cebu upang ipakilala ang kanyang sarili sa ating mga ninuno, akitin sila sa pananampalatayang Katoliko, at sila ay bigyan ng sigla upang ipatayo ng Simbahan kung saan sila ay maaaring dumulog at humingi na sila ay kaawaan niya.”
